Sepsis Nedir ? – Sepsis Ne Demek ? Tüm Ayrıntılarıyla
SEPSİS HASTALIĞI NEDİR?
Sepsis nedir ? Basit bir boğaz ağrısı ile başlayan sıkıntılar çok ciddi problemlere neden olabiliyor. Bunlardan birisi ise sepsiz. Bu önemli hastalıkla ilgili yapılan araştırmalara incelendiğinde maalesef ülkemizde 100 kişiden 90’ı bu hastalığı bilmediğini söylüyor. Bu maalesef çok ciddi bir oran. Sepsis Hastalığı kan zehirlenmesi olarakta biliniyor aslında.
Sepsis, kan zehirlenmesi dünya genelinde baktığımız zaman inme, kalp krizi, aids, kanser gibi bilinen hastalıkların görülme oranlarını çoktan geçmiş durumda. Hastanedeki ölümlerin yüzde 34’ü de sepsis nedeniyle olması gayet korkutucu bir oran. Ne yazık ki bu oranlara sahip olması, en ölümcül hastalık olmasına rağmen en az bilinen hastalık. Yapılan anketlerde “Sepsisi biliyor musunuz?” sorusu sorulduğunda maalesef ülkemizde %90 hayır cevabı verilmiştir’’. Küresel Sepsis Topluluğu’nun verilerine bakacak olursak sepsis her sene yaklaşık yüzde 9–14 civarında artış gösteriyor. Kalın bağırsak ve meme kanserinden ölümlerin toplamından daha fazla hasta sepsis nedeniyle hayatını kaybediyor. (sepsis nedir)
Basit Bir Dille Sepsizi Tanımlarsak:
Herkesin anlayacağı dilde sepsiz hastalığını açarsak kısaca Sepsis, vücudun enfeksiyonlara karşı geliştirmiş olduğu kontrolsüz ve abartılı yanıt sonucunda kendi doku ve organlarına zarar vermeye başlamasıyla birlikte ortaya çıkan ve bağışıklık sisteminin çökmesine yol açabilen, erken tanı konulup tedavi edilmezse ölümcül seyredebilen klinik bir tablo. Yanı savunma sisteminin orantısız güç kullanması diyebiliriz. Görülme aralığı, tüm dünyada özellikle de gelişmekte olan ülkelerde her geçen gün artan sepsis, sağlık alanındaki tüm gelişmelere rağmen öncelikli halk sağlığı sorunu olarak gün geçtikçe artmaya devam ediyor.
Kimler Risk Grubunda
Yaş, cinsiyet ve sosyo-ekonomik benzeri durumdan bağımsız olarak herkes insanda görülebilen, her yıl 30 milyondan fazla kişiyi etkileyen ve 9 milyona yakın ölüme yol açan sepsis, dünyada her üç saniyede bir kişinin ölümüne yol açıyor. Büyük oranda hastanede yatan hastalarda gelişen bir klinik tablo olarak gündeme gelen sepsis, aynı sıklıkta olmasa da toplumda sık görülen enfeksiyonların seyri sırasında hastane dışında da gelişebildiği aşikar. Yoğun bakım ünitelerinde en önemli ölüm nedeni olan sepsisin görülme sıklığı ise son 20 yılda yüzde 140 oranında artmış durumda olması ciddi tedirginlik oluşturduğu ortada.
Her yıl dünyada milyonlarca kişinin ölümüne yol açan ve pekçok kişi tarafından bilinmeyen “sepsis” hastalığına karşı Dünya Sağlık Örgütü, Sağlık Bakanlığı ve Türk Yoğun Bakım Derneği harekete geçerek farklı ve organize eğitim kampanyaları başlattılar. (sepsis nedir)
Sepsis hastalığı için, 13 Eylül tarihi, “Dünyü Sepsis Günü” olarak ilan edilmişti..
Türkiye’nin seçkin üniversitelerinde profesörler sepsisin herhangi bir enfeksiyona karşı vücudun aşırı derecede tepki vermesinden kaynaklandığını ve doku hasarına, organ yetmezliğine ve ölüme sebebiyet verebildiğini her 13 eylülde yeniliyorlar. Dünyada her yıl 31,5 milyon kişide sepsis geliştiğinin tahmin edildiğini ve istatistikleri sağlıklı tutulan ABD’de görülme sıklığının her yıl ortalama yüzde 10 olması ciddi rakam. ” (sepsis nedir)
SEPSİS NEDEN OLUR, NASIL BULAŞIR?
Sıradan enfeksiyonlarla kolay kolay sepsis gelişmez. Ancak ve ancak bağışıklık yetmezliği olan örneğin ciddi kanser tedavisi gören (örneğin kemik iliği nakli için ağır kemoterapi uygulanmış hastalar) hastalarda sepsise dönüşüm gösterebilir. (sepsis nedir)
Normal kişilerde sıradan enfeksiyonların sepsise dönüşmesi tabi ki söz konusu olamaz. Sepsisi tetikleyen başlatan mekanizma mikroplardan çok vücutta meydana gelen reaksiyonlardır. Çoğu zaman bu reaksiyonları vücut öyle abartır ki yarardan çok zarar verir. Sonunda organlarda beklenmedik reaksiyonlar ve organ yetmezlikleri geliştirebilir. Bunların başında akciğer yetmezliği geliyor. Ardından böbrek, kalp, sindirim sistemi, kan hücreleri ve beyin gibi sistemlerin yetmezliğiyle ilgili bulgular ortaya çıkıyor. Ne kadar çok organ yetmezliği arka arkaya gelişirse ölüm riski o kadar fazla olur. Organ yetmezliği henüz gelişmeden ya da çok daha az organı tutmuşken geri döndürülebilirse hastanın yaşama şansı ciddi ölçüde artar. Yetmezlik gelişen organ sayısı arttıkça da yaşam şansı giderek azalır. (sepsis nedir)
Sepsis İle Mücadelede Kritik Nokta Zaman
Sepsisli ya da çoklu organ yetmezliği olan hastalarda erken müdahale çok önemli. Ne kadar erken müdahale edilirse diğer organların da hasara uğraması, hayati riskin azaltılması açısından avantaj sağlanmış olur. Ateşin çok düşük olması ya da çok yüksek olması, nabız sayısının artması, kandaki lokositlerin çok artması ya da azalması, hastadaki solunum sayısının aşırı artması gibi bulgular sepsis habercileri. Bu aşamadayken tansiyonun düşmediği, septik şok ve akciğer yetmezliği bulgularının gelişmediği aşamada, eğer tedaviye erken başlanır ve hastanın bağışıklık sistemi de destek olursa geri dönme şansı çok yüksek olur. Hastaların yaşı da önemli. Yaşlılar tedaviye gençlere göre daha az yanıt verir. (sepsis nedir)
ANTİBİYOTİK DİRENCİ SEPSİS TEDAVİSİNİ SIKINTIYA SOKABİLİR!
Tedavide en önemli yaklaşımlardan birinin erkenden uygun antibiyotik tedavisine başlanması olduğuna dikkat çeken doktorların ortak görüşü Antibiyotik tedavisine ne kadar erken başlanırsa başarılı olma şansı o kadar fazla olacağı. Ancak bu konuda da bazı problemler vardır. Günümüzde mikroorganizmaların önemli bir kısmı bazı antibiyotiklere karşı direnç geliştirmiştir ve birçok antibiyotikten SEPSİS tedavisinde yararlanılamamaktadır. Bunun en büyük nedeni uzun yıllar boyunca antibiyotiklerin bilinçsiz ve kontrolsüz kullanımının yanı sıra veteriner hekimlikte antibiyotik kullanımı ile ilgili kısıtlamaların yetersiz olmasıdır.
Konuyla ilgili olarak kısa önce uygulamaya sokulan reçetesiz antibiyotik satılmasının yasaklanması, yaklaşık 11 yıldır sürdürülmekte olan antibiyotik yazım ve kullanımının kısıtlanmasına yönelik tedbirler maalesef beklenilen sonucu vermemiştir ve antibiyotik direnci artarak devam etmektedir.
Antibiyotik Kullanımı Konusunda Sınıfta Kalıyoruz
Kısıtlama tedbirlerine rağmen ülkemizdeki yıllık antibiyotik tüketimi ve antibiyotik maliyetleri sürekli artmaktadır. Bu aşamadan sonra gereksiz ve reçetesiz antibiyotik kullanımının engellenmesi için her türlü çaba gösterilmelidir. Antibiyotik direncinin daha fazla artmaması için antibiyotik kullanımı ile ilgili mevcut kısıtlamaların revizyonu ve bu amaçla tüm sağlık kurumlarının işbirliği içerisinde çalışması gerekmektedir (sepsis nedir)
SEPSİS’e bağlı ölümlerin azaltılmasına yönelik toplantılarda SEPSİS ile savaşta başarılı olabilmemiz için söz konusu eğitimlerin yalnız tıp fakültelerinde değil, hemşirelik okulları ve diğer sağlık personelinin yetiştirildiği okullarda da verilmesi veya güncellenmesi; tüm tıpta uzmanlık eğitimi müfredatlarında güncel hali ile yer alması gerekli olduğu ciddi şekilde vurgulanmaya başlandı. Bununla birlikte sepsiz tedavisinde en önemli yaklaşımlardan birisi uygun antibiyotik tedavisinin erkenden başlanmasıdır. Antibiyotik tedavisine ne kadar erken başlanırsa başarılı olma şansı o kadar fazladır. (sepsis nedir)
Sepsis İçin Erken Teşhis En Önemlisi
Daha önceden de belirtildiği üzere SEPSİS’de antibiyotik tedavisine başlanılmasında her 1 saatlik gecikme ölüm olasılığını %8 oranında arttırmaktadır. Ancak bu konuda da bazı problemler vardır. Günümüzde Yoğun Bakımda mevcut olan mikroorganizmaların önemli bir kısmı bazı antibiyotiklere karşı direnç geliştirmiştir ve birçok antibiyotikten SEPSİS tedavisinde yararlanılamamaktadır. (sepsis nedir)
“Sağlık Bakanlığının ve SGK’nın hastalıklarla ilgili kayıt sistemlerinde SEPSİS için ayrı bir başlık açılarak, tanısal kriterlere uyan vakaların derlenmesi, dolayısı ile ülkemizde SEPSİS’in ne denli ciddi bir tehlike oluşturduğunun daha doğru istatistiklerle değerlendirilebilir hale getirilmesi gerekmektedir. (sepsis nedir)
Bu konuda Türk Yoğun Bakım Derneği gerekli her türlü işbirliğinde bulunmaya gönüllüdür. Özellikle SGK’nın medula sisteminde SEPSİS tanısının tanı kriterleri ile kaydedilebilir hale getirilmesi ve bu şekilde yapılan kayıtlar ile SEPSİS’in mali boyutlarının ne denli büyük olduğunun ortaya konulması da son derece önemlidir.” (sepsis nedir)
GEÇELİM SEPSİS HASTALIĞI BELİRTİLERİNE (sepsis nedir)
Sepsis, enfeksiyona karşı vücudun verdiği cevabın organlara zarar vermesiyle ortaya çıkartığını zaten yukarıda defalarca anlattık. Bunun yanında insanların başına gelen Şok, organ yetmezlikleri ve geç hastalık teşhisi ölüme yol açar. Aşı, antibiyotik ve yoğun bakım uygulamalarındaki tüm ilerlemelere rağmen enfeksiyondan ölümün en sık nedeni. Sepsis olan hastaların yüzde 60’ı hastanede maalesef ölmektedir. Dünyada her üç saniyede bir kişi sepsis nedeniyle hayatını kaybettiğini yukarıda anlatmıştık. (sepsis nedir)
Sepsis Herhangi Bir Durumla Bile Tetiklenebilir
Sepsis, yüksekten düşme, trafik kazası, miyokard enfarktüsü, ağır enfeksiyon, bir grip virüsü, yine basit veya zor bir ameliyat gibi her hangi bir nedenle vücutta ciddi bir stres yaratan olaylar sonrasında gel gelişebilir. Bunların etkisiyle aktive olan bağışıklık sisteminin olumsuz yönde çalışarak bir veya daha fazla organ yetmezliği sebebi olabiliyor. Evet Sepsis ayrı bir hastalıktır. Enfeksiyonun uzantısı olmayabilir. Fakat bu sepsise enfeksiyonun eşlik ettiği gerçeğini değiştirmez. Burada bağışıklık sisteminin baş edememesi değil, bağışıklık sisteminin aşırı aktivasyonu veya yanlış algılaması sonucunda oluşan savunma amaçlı bir takım maddelerin organizmayı zarar vermesi söz konusu. (sepsis nedir)
Yani bağışıklık sisteminin bünye içerisinde anarşi oluşturması da diyebiliriz. Organizmanın başına gelen her hangi büyük bir olay karşısında bağışıklık mekanizmasının şaşırması söz konusu. Sepsiste iç dinamikler ve dengeler bozulur. Sepsisin oluşmasında ileri derecede karmaşık bir takım döngüler söz konusu. Bütününde değerlendirildiğinde ise sepsis organizmanın tamamını ilgilendiren son derece karmaşık süreçler bütünü. (sepsis nedir)
SEPSİS ÖNLENEBİLİR Mİ ? (sepsis nedir)
Sepsisi önlemenin en kolay yolu enfeksiyonların önlenmesi diyebiliriz. Bu da aşılama ve temel hijyenle yapılabilir. Bir enfeksiyon sepsise yol açmışsa hızlı bir şekilde tanınmalı ve enfeksiyonun kaynağı antibiyotiklerle tedavi edilmelidir. Enfeksiyonların erken tedavisi ve sepsisin erken tanınması hayat kurtarır. Ama dediğmiz gibi gereksiz yere antibiyotik kullandıysanız maalesef antibiyotik direnci meydana gelebilir ve asıl gereken zamanda antibiyotikler devredışı kalabilir. (sepsis nedir)
Sepsis dünyadaki en önlenebilir yaşam kaybı nedenlerinden biri olduğunu farkettiniz bu yazımızda. Aşılama, temiz sağlık tesislerine, temiz suya erişim gibi sağlık önlemleri ve hepsinden önce detaylı şekilde bireysel farkındalığın artırılmasıyla önlenebilir. Hayatta kalan pek çok kişi uzun vadeli sonuçlarla karşı karşıya kalır. Parmak veya uzuv kayıpları, hafıza ve konsantrasyon zayıflığı veya travma sonrası stres bozukluğu daha bir çok faktör.. (sepsis nedir)
MAALESEF HASTALARIN YÜZDE 60’I KAYBEDİLİYOR !(sepsis nedir)
Sepsis aslında komple bütün vücudu ilgilendiren bir hastalıktır. Başka bir dille açıklarsak dolaşıma geçen birçok toksinin yarattığı bir kaos diyebiliriz. Böyle olunca, dolaşımın ulaşabildiği her organda bir sorun çıkabilir. Solunum, dolaşım, böbrekler, karaciğer, kalp hepsi kaotik süreçlerin şiddetlenmesi veya kontrol altına alınamaması sonucunda bu organlarda yetmezliğe kadar gidebilir. Sözkonusu ağır tabloya yakalanan hastaların yüzde 60’ından fazlası kaybediliyor. Ancak tedavisinde başarılar da elde ettiğimiz vakalar var. Yeter ki panik ile hareket edilmesin ve olası bütün ileri tedavi yöntemleri kullanılsın. (sepsis nedir)
kaynak: https://www.who.int/ (sepsis nedir)
UYARI !
İçeriğimizde yer alan yazılı ve görsel içerikler farklı kaynaklardan derlenerek oluşturulmuş, öneri ve bilgilendirme yazısıdır. Kesin teşhis ve tedavi niteliği taşımamaktadır. Herhangi bir sağlık sorunu karşısında mutlaka doktorunuza başvurunuz. Unutmayın sağlık sorunlarında uygulanan tedavi yöntemleri bireylerin biyolojisi, kalıtsal özellikleri, yaş, boy, kilo farklılıkları, alerjik yönleri ve bunlar gibi onlarca farklı duruma göre değişiklik gösterebilir. Sağlık sorunlarınızın tedavisinde size sadece doktorunuz yardımcı olabilir.